Ποδοκνημική & πόδι

Αρθρίτιδα ποδοκνημικής

Η ποδοκνημική άρθρωση δεν προσβάλλεται τόσο συχνά από την οστεοαρθρίτιδα όσο το ισχίο & το γόνατο. Σε αυτό συμβάλλουν εμβιομηχανικοί & ανατομικοί παράγοντες. Όταν όμως εμφανίζεται, είναι συνήθως μετατραυματική (έπειτα από σοβαρούς τραυματισμούς του αρθρικού χόνδρου ή ενδοαρθρικά κατάγματα) ή ρευματοειδής. Όπως και με τις αρθρίτιδες των άλλων αρθρώσεων, η αρθρίτιδα της ποδοκνημικής εκδηλώνεται με πόνο, φλεγμονή, δυσκαμψία & παραμόρφωση.

Πως μπορεί να αντιμετωπιστεί;

Η θεραπεία της αρθρίτιδας της ποδοκνημικής εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Κατά την επίσκεψή του στον ορθοπαιδικό, ο ασθενής θα δώσει πλήρες ιατρικό ιστορικό θα υποβληθεί σε κλινική εξέταση. Ενδεχομένως, θα γίνει σύσταση στον ασθενή για να πραγματοποιηθούν περαιτέρω εξετάσεις, όπως εργαστηριακός & απεικονιστικός έλεγχος (π.χ. ακτινογραφίες ή μαγνητική τομογραφία). Επομένως, σύμφωνα με την κλινική εικόνα του ασθενούς, τα αποτελέσματα των εξετάσεών του και των απαιτήσεων της καθημερινής του ρουτίνας θα προχωρήσει ο θεράπων ιατρός σε συντηρητική ή χειρουργική θεραπεία.

Τι περιλαμβάνει η θεραπεία της αρθρίτιδας;

Η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή σε συνδυασμό με ανάπαυση για ένα χρονικό διάστημα του πάσχοντος ποδιού και πιθανόν φυσικοθεραπείες ή συγκεκριμένες ασκήσεις της ποδοκνημικής. Η χειρουργική θεραπεία περιλαμβάνει από αρθροσκόπηση μέχρι αρθρόδεση ή αρθροπλαστική, αναλόγως τη βαρύτητα της νόσου.

Ουρική αρθρίτιδα

Η ουρική αρθρίτιδα χαρακτηρίζεται από την εναπόθεση κρυστάλλων ουρικού οξέως στις υμενικές αρθρώσεις. Προσβάλλει συχνότερα το μεγάλο δάκτυλο του ποδιού (ποδάγρα).

Πως καταλαβαίνουμε ότι εκδηλώθηκε η ουρική αρθρίτιδα;

Κλινικά παρατηρούνται έντονα σημεία φλεγμονής (ερύθημα, οίδημα, θερμότητα, ευαισθησία) & πόνος κατά τις κινήσεις. Η πάθηση έχει χαρακτηριστικά ακτινολογικά σημεία.

Πως αντιμετωπίζεται η πάθηση;

Αντιμετωπίζεται συντηρητικά με φαρμακευτική αγωγή σε συνδυασμό με ανάπαυση και ενίοτε παγοθεραπεία.

Βλαισός μέγας δάκτυλος (Hallux Valgus)

Είναι η συνηθέστερη παραμόρφωση του ποδιού και εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες ηλικίας 50-70 ετών, συνήθως αμφοτερόπλευρα. Αναφέρεται κληρονομική προδιάθεση σε μεγάλο ποσοστό (60-70%). Τα στενά γυναικεία υποδήματα επιδεινώνουν την κατάσταση.

Πώς φαίνεται κλινικά η πάθηση και τι νιώθει ο ασθενής;

Τα κυριότερα χαρακτηριστικά της πάθησης που γίνονται αντιληπτά και από τον ίδιο τον ασθενή είναι η κλίση προς τα έσω (ραιβότητα) του πρώτου μεταταρσίου, η προβολή της κεφαλής του (κότσι) και η κλίση προς τα έξω (βλαισότητα) του μεγάλου δακτύλου. Μπορεί να συνυπάρχει και εφίππευση του δεύτερου δακτύλου πάνω στο μεγάλο. Ο ασθενής οδηγείται στο γιατρό λόγω της παραμόρφωσης & του πόνου που προκαλούν το οίδημα και η φλεγμονή του θυλάκου της κεφαλής του πρώτ ου μεταταρσίου. Μπορεί να υπάρχουν κάλοι.

Ποια είναι η θεραπεία του Hallux Valgus;

Εάν η παραμόρφωση είναι μικρού βαθμού ή ο ασθενής είναι υπερήλικας, τότε μπορεί να εφαρμοστεί συντηρητική θεραπεία. Η αντιμετώπιση όμως του βλαισού μέγα δακτύλου είναι κυρίως χειρουργική και υπάρχουν διάφοροι τύποι επεμβάσεων. Η επιλογή της κατάλληλης επέμβασης θα εξαρτηθεί από διάφορους παράγοντες, όπως η βαρύτητα της πάθησης & η ηλικία του ασθενούς.

Δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος

Είναι οστεοαρθρίτιδα της πρώτης μεταταρσιοφαλαγγικής άρθρωσης και προσβάλλει το 2% του πληθυσμού μεταξύ 30 και 60 ετών, στην ίδια αναλογία άνδρες & γυναίκες. Η εμφάνισή της σε νεότερα άτομα οφείλεται κυρίως σε επαναλαμβανόμενους τραυματισμούς (π.χ. αθλητές).

Ποια είναι η κλινική εικόνα της πάθησης;

Πόνος, δυσκαμψία & διόγκωση της άρθρωσης με αποτέλεσμα να περιορίζεται η έκταση του μεγάλου δακτύλου.

Επιλογές θεραπείας: Η συντηρητική αντιμετώπιση είναι εφικτή στα πρώιμα στάδια της νόσου. Οι σοβαρότερες περιπτώσεις αντιμετωπίζονται με χειρουργείο.

Μεταταρσαλγία

Η μεταταρσαλγία είναι ο πόνος στην πελματιαία επιφάνεια του πρόσθιου ποδιού, κυρίως στο ύψος των μεταταρσιοφαλαγγικών αρθρώσεων και μπορεί να οφείλεται σε πληθώρα παθήσεων. Πιθανόν να υπάρχουν κάλοι στην περιοχή.

Που οφείλεται όμως ο πόνος στα μετατάρσια;

Η πάθηση είναι είτε πρωτοπαθής είτε δευτεροπαθής. Η πρωτοπαθής μεταταρσαλγία οφείλεται σε παθήσεις των ίδιων των μεταταρσίων. Τέτοιες παθήσεις είναι ο βλαισός & ο δύσκαμπτος μέγας δάκτυλος, το ραιβό μετατάρσιο, η κοιλοποδία, η νόσος Freiberg, τα κατάγματα των μεταταρσίων που πωρώθηκαν σε πλημμελή θέση. Η δευτεροπαθής μεταταρσαλγία οφείλεται σε παθήσεις εκτός των μεταταρσίων, όπως το νεύρωμα Morton, η αρθρίτιδα των σησαμοειδών οστών του ποδιού, οι τραυματισμοί των μαλακών μορίων της περιοχής και οι μετατραυματικές ή μετεγχειρητικές ουλές.

Πώς θεραπεύεται η μεταταρσαλγία;

Η αντιμετώπιση της πάθησης είναι ανάλογη με την αιτιολογία της. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο θεράπων γιατρός προσπαθεί να βοηθήσει τον ασθενή μέσω της συντηρητικής θεραπείας, η οποία μπορεί να έχει μεγάλη διάρκεια. Επί αποτυχίας των συντηρητικών μεθόδων ο θεράπων γιατρός θα προβεί σε χειρουργική αποκατάσταση του προβλήματος.

Παραμορφώσεις των δακτύλων του ποδιού

Γαμψοδακτυλία: Χαρακτηρίζεται από υπερέκταση της μεταταρσιοφαλαγγικής άρθρωσης & κάμψη της πρώτης ή και των δύο φαλαγγοφαλαγγικών αρθρώσεων. Η αιτιολογία είναι άγνωστη αλλά η πάθηση μπορεί να συνυπάρχει με νευρολογικής φύσεως παθήσεις ή με ρευματοειδή αρθρίτιδα. Εμφανίζεται συνήθως σε περισσότερα από ένα δάκτυλα και στα πόδια. Ο πόνος κυριαρχεί στην κλινική εικόνα. Η συντηρητική θεραπεία σπανίως διορθώνει το πρόβλημα και είναι συμπτωματική. Η χειρουργική αποκατάσταση είναι αυτή που ακολουθείται συνήθως.

Σφυροδακτυλία: Η παραμόρφωση αυτή οφείλεται σε μόνιμη κάμψη της πρώτης ή της δεύτερης φαλαγγοφαλαγγικής άρθρωσης. Η συντηρητική θεραπεία είναι συμπτωματική και εάν αποτύχει και συνεχίσει ο ασθενής να πονάει κατά τη βάδιση, τότε προτείνεται η χειρουργική θεραπεία.

Επαλληλία του μικρού δακτύλου: Σε αυτήν την παραμόρφωση το μικρό δάκτυλο εφιππεύει το τέταρτο. Είναι συγγενής παραμόρφωση και συνήθως αντιμετωπίζεται χειρουργικά με διόρθωση της εφίππευσης.

Πόνος στην πτέρνα

Ο πόνος στην πτέρνα είναι ένα συχνό φαινόμενο και οφείλεται στις εξής παθήσεις:

Πελματιαία απονευρωσίτιδα: Είναι επώδυνη πάθηση της πτέρνας, η οποία προσβάλλει τόσο τα άτομα με καθιστικό τρόπο ζωής όσο και τα δραστήρια. Παρατηρείται συχνότερα στους ενήλικες. Σχετίζεται με ρίκνωση του συμπλέγματος γαστροκνημίου-υποκνημιδίου και πιθανότατα περιλαμβάνει μικρορήξεις στην έκφυση της πελματιαίας απονεύρωσης με αποτέλεσμα τη δημιουργία φλεγμονής στην περιοχή κι επομένως σχηματισμό οστεοφύτου λόγω έλξης (άκανθα πτέρνας). Η συντηρητική θεραπεία είναι πρώτη επιλογή του γιατρού και η πορεία του ασθενούς θα καθορίσει εάν θα προβούμε σε χειρουργική αποκατάσταση ή όχι.

Νευρίτιδα Baxter: Εκδηλώνεται ως πόνος στην έσω πελματιαία επιφάνεια της πτέρνας και είναι συχνή σε αθλητές αγωνισμάτων δρόμου. Η διάκρισή της από την πελματιαία απονευρωσίτιδα είναι δύσκολη και οφείλεται σε πίεση του πρώτου κλάδου του έξω πελματιαίου νεύρου. Κλινικά ο πόνος μπορεί να αντανακλάει και στην έξω πελματιαία επιφάνεια του ποδιού. Πέραν της κλινικής εξέτασης υπάρχουν και άλλες διαγνωστικές εξετάσεις που θα βοηθήσουν στην εκτίμηση της βαρύτητας της νόσου όπως το ηλεκτρομυογράφημα & η μαγνητική τομογραφία. Το αν η θεραπεία θα είναι συντηρητική ή θα προβούμε σε χειρουργική αποσυμπίεση του νεύρου εξαρτάται από τη βαρύτητα της πάθησης.

Κατάγματα κόπωσης της πτέρνας: Εμφανίζονται συχνότερα στα δραστήρια άτομα, στους δρομείς ή στους στρατιώτες. Η θεραπεία της περισσότερες φορές είναι συντηρητική.

Περιοστίτιδα: Χαρακτηρίζεται από πόνο & ευαισθησία στο κεντρικό τμήμα του λιπώδους σώματος της πτέρνας. Αντιστοιχεί σε τραυματική φλεγμονή του περιοστέου ή του ορογόνου θυλάκου. Αντιμετωπίζεται συντηρητικά κατά κύριο λόγο.

Νόσος Sever

Είναι γνωστή και ως αποφυσίτιδα της πτέρνας. Εκδηλώνεται συχνότερα στα αγόρια στην ηλικία μεταξύ 10 και 14 ετών. Η θεραπεία είναι συντηρητική.

Οπισθοπτερνική ορογονοθυλακίτιδα του Αχίλλειου τένοντα/παραμόρφωση Haglund

Είναι φλεγμονή του οπισθοπτερνικού ορογόνου θυλάκου που συχνά συνοδεύεται από καταφυτική τενοντοπάθεια και από παραμόρφωση Haglund (η παραμόρφωση Haglund αποτελεί αυξημένη προπέτεια της οπίσθιας άνω μοίρας του κυρτώματος της πτέρνας). Ο ασθενής εμφανίζει βύθιο πόνο στην οπίσθια επιφάνεια της πτέρνας.

Αρχικά, εφαρμόζουμε συντηρητική θεραπεία. Εάν αυτή αποτύχει ή εάν ο ασθενής επισκέπτεται το γιατρό για πρώτη φορά με έντονα συμπτώματα και μεγάλου βαθμού παραμόρφωση Haglund, τότε εφαρμόζουμε χειρουργική θεραπεία.

Τενοντοπάθεια του Αχίλλειου τένοντα

Διακρίνεται στην καταφυτική & στη μη καταφυτική. Στην πρώτη περίπτωση παρατηρείται αποδιοργάνωση κι εκφύλιση του Αχίλλειου τένοντα ενώ στη δεύτερη φλεγμονή του παρατένοντα. Η τενοντοπάθεια είναι συχνή στους αθλητές κι εκδηλώνεται με πόνο & οίδημα στον Αχίλλειο τένοντα στην οπίσθια επιφάνεια της πτέρνας. Δυσκαμψία & δυσκολία στη βάδιση ή το τρέξιμο είναι αναμενόμενα.

Η θεραπεία είναι συντηρητική αλλά εάν τα συμπτώματα επιμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα τότε συνιστάται χειρουργική αποκατάσταση.

Πελματιαία ινωμάτωση (Νόσος Ledderhose)

Είναι πάθηση που χαρακτηρίζεται από το σχηματισμό συμπαγών οζιδίων ινοβλαστών & κολλαγόνου στην πελματιαία απονεύρωση. Τα οζίδια & η απονεύρωση υπερτρέφονται προκαλώντας συγκάμψεις. Η πάθηση μπορεί να προκαλεί πόνο. Η θεραπεία είναι αρχικά συντηρητική, εάν αποτύχει όμως τότε υπάρχει και η επιλογή της χειρουργικής θεραπείας.

Διαβητικό πόδι

Το διαβητικό πόδι αποτελεί μια εξαιρετικά δυσεπίλυτη κι επικίνδυνη παθολογική κατάσταση για τον άνθρωπο. Το κύριο χαρακτηριστικό αυτής της κατάστασης είναι τα έλκη στο πόδι. Η αιτιολογία του ποδιού των διαβητικών είναι κατά πρώτο λόγο η διαβητική περιφερική νευροπάθεια και κατά δεύτερο λόγο η περιφερική αγγειακή νόσος.

Τα προβλήματα που δημιουργεί η περιφερική νευροπάθεια είναι οι εξελκώσεις και η μείωση (έως και απώλεια) της αισθητικότητας του ποδιού. Η μειωμένη αισθητικότητα κάνει τον ασθενή να μην αντιλαμβάνεται την πίεση από τα υποδήματά του ή τους μικροτραυματισμούς με αποτέλεσμα να δημιουργούνται έλκη στο πόδι. Ο παθολογικός μηχανισμός της εφίδρωσης του ποδιού το καθιστά ξηρό με αποτέλεσμα να είναι αυτό ευάλωτο σε ρωγμές, οι οποίες επιτρέπουν την είσοδο μικροβίων μέσα στο πόδι. Επομένως, έχουμε ανάπτυξη λοίμωξης. Τα έλκη και η λοίμωξη είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν λόγω της αγγειοπάθειας. Όσο εξελίσσεται η κλινική εικόνα, η προσβολή των κινητικών νεύρων προκαλεί απώλεια της κινητικής λειτουργίας του ποδιού, γαμψοδακτυλία και εξελκώσεις στα ακροδάκτυλα.

Η αρθροπάθεια Charcot αποτελεί μια άσχημη κατάσταση του διαβητικού ποδιού και είναι απότοκος της περιφερικής νευροπάθειας. Οίδημα, ερυθρότητα και θερμότητα χωρίς έντονο ή και καθόλου πόνο είναι η κλινική εικόνα του ποδιού του διαβητικού ασθενούς.
Η θεραπεία εξαρτάται από το στάδιο & τη φάση στην οποία βρίσκεται το διαβητικό πόδι. Αυτή είναι κατά κύριο λόγο συντηρητική αλλά εάν υπάρχει επιδείνωση στα έλκη ή γενική αποδιοργάνωση των οστικών δομών και των αρθρώσεων του ποδιού, τότε προχωράμε σε χειρουργική θεραπεία.